Τι ακριβώς είναι η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας;
Κάτω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα (το οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού) υπάρχει ένα δίκτυο αιμοφόρων αγγείων. Αυτά τα αιμοφόρα αγγεία συνήθως αναπτύσσονται με ταχύτητα τις τελευταίες εβδομάδες πριν γεννηθεί ένα μωρό. Εάν το μωρό γεννηθεί πρόωρα, μπορεί να εντοπιστεί διαταραχή σε αυτή την ανάπτυξη. Η συγκεκριμένη οφθαλμική κατάσταση ονομάζεται Αμφιβληστροειδοπάθεια της Προωρότητας (ΑτΠ).
Πού οφείλεται και ποιες είναι οι βασικές αιτίες της νόσου;
Πρόωρα νεογνά, με ηλικία γέννησης μικρότερη από 32 εβδομάδες κύησης, και βάρος μικρότερο από 1500 γραμμάρια, παρουσιάζουν κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης, η οποία χαρακτηρίζεται πολυπαραγοντική. Σε στατιστικό επίπεδο φαίνεται ότι τα αγόρια διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τα κορίτσια.
Δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψουμε ποια μωρά θα αναπτύξουν τις πιο σοβαρές μορφές αμφιβληστροειδοπάθειας της προωρότητας. Αυτός είναι και ένας βασικός
λόγος για τον οποίο όλα τα πρόωρα μωρά πρέπει να εξετάζονται από παιδοοφθαλμίατρο με συγκεκριμένη συχνότητα.
Άλλα αίτια είναι: η χορήγηση οξυγόνου στην κλινική (η υπεροξυγόνωση του νεογνού παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και ωρίμανση των αγγείων του αμφιβληστροειδή), ιστορικό με αναιμία, αναπνευστικά προβλήματα, μεταγγίσεις αίματος ή λοιμώξεις.
Τι μπορεί να προκαλέσει η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας;
Τα παθολογικά αιμοφόρα αγγεία που αναπτύσσονται κατά την αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας είναι σε θέση να προκαλέσουν προβλήματα όπως:
- Αποκόλληση αμφιβληστροειδή
- Στραβισμό
- Γλαύκωμα
- Αμβλυωπία
- Υψηλή μυωπία
- Σοβαρή απώλεια όρασης
Πώς ακριβώς πραγματοποιείται η διάγνωση της νόσου;
Ο παιδοoφθαλμίατρος θα χρησιμοποιήσει ένα ειδικό όργανο, εφαρμόζοντας την τεχνική της βυθοσκόπησης, για να ελέγξει τον αμφιβληστροειδή. Μερικές φορές η
νόσος δεν είναι εφικτό να ανιχνευθεί αμέσως, αλλά διαπιστώνεται αρκετές εβδομάδες μετά τη γέννηση. Γι’αυτόν τον λόγο, τα πρόωρα μωρά που διατρέχουν κίνδυνο θα πρέπει να εξετάζονται από παιδοοφθαλμίατρο 4 έως 6 εβδομάδες μετά τη γέννηση.
Πώς αντιμετωπίζεται η πάθηση; Υπάρχει θεραπεία;
Η συνιστώμενη θεραπεία θα εξαρτηθεί από το πόσο σοβαρή είναι η αμφιβληστροειδοπάθεια (στάδιο). Για ήπιας μορφής ΑτΠ (σταδια 1 και 2) δεν απαιτείται θεραπεία και ο ιατρός θα προγραμματίσει τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις, ώστε να βεβαιωθεί ότι η κατάσταση του νεογνού δεν θα επιδεινωθεί. Είναι πολύ σημαντικό να τηρείται το χρονοδιάγραμμα επισκέψεων, διότι τα μη φυσιολογικά αιμοφόρα αγγεία θα μπορούσαν να ξεκινήσουν να αναπτύσσονται ανά πάσα στιγμή.
Οι σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται για τα προχωρημένα στάδια της πάθησης είναι:
- Φωτοπηξία με Laser (Photocoagulation): Εφαρμογή laser σε σημεία του αμφιβληστροειδή όπου αναπτύσσονται τα αιμοφόρα αγγεία. Το laser αναπτύσσει
θερμικό φαινόμενο δημιουργώντας ένα μικροσκοπικό «έγκαυμα» στα αιμοφόρα αγγεία και σταματάει την ανάπτυξή τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα μη φυσιολογικά αιμοφόρα αγγεία θα μικρύνουν και θα εξαφανιστούν.
- Ενδοϋαλοειδική έγχυση antiVEGF: Είναι σήμερα αποδεκτό ότι η ενδοϋαλοειδική έγχυση bevacizumab είναι αποτελεσματική για την υποχώρηση της αμφιβληστροειδοπάθειας της προωρότητας. Η συγκεκριμένη τεχνική μπορεί να συνδυαστεί με τη φωτοπηξία Laser
- Χειρουργική επέμβαση οπίσθιας υαλοειδεκτομής (βιτρεκτομής): Σε οφθαλμούς με μεγάλη ποσότητα αιμοφόρων αγγείων και ουλώδους ιστού, ο ιατρός μπορεί να χρειαστεί να επιλέξει χειρουργική επέμβαση ώστε να αφαιρέσει μέρος του υγρού (υαλοειδές υγρό) που γεμίζει το εσωτερικό του ματιού. Εκτός από την αφαίρεση του υαλοειδούς υγρού, ο χειρουργός θα αφαιρέσει και τον ουλώδη ιστό που στην πραγματικότητα «τραβάει» τον αμφιβληστροειδή. Αυτό βοηθάει σημαντικά στη μείωση των πιθανοτήτων αποκόλλησης του αμφιβληστροειδή και στην πρόληψη της απώλειας όρασης
Στον μικρό αριθμό των βρεφών που χρειάζονται θεραπεία για την αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας, οι θεραπευτικές λύσεις συνήθως λειτουργούν ικανοποιητικά για την προφύλαξη – θωράκιση των επιπέδων όρασης.
Εκείνο που θα πρέπει να τηρήσουν σίγουρα οι γονείς είναι το προτεινόμενο από τον παιδοοφθαλμίατρο χρονοδιάγραμμα των ραντεβού, ακολουθώντας πιστά τις
οδηγίες – συμβουλές μετά από οποιαδήποτε προτεινόμενη θεραπεία.