Τι είναι;
Τι ακριβώς είναι ο στραβισμός;
O στραβισμός (strabismus) αποτελεί μια σχετικά συχνή πάθηση που κατά κανόνα εμφανίζεται σε μικρή ηλικία. Η πάθηση συνίσταται στο ότι οι άξονες οράσεως των δυο ματιών δεν είναι παράλληλοι. O βαθμός στραβισμού ποικίλλει από ελάχιστες μοίρες, που πολλές φορές δεν γίνεται καν αντιληπτός από τους γονείς, μέχρι πολλές, πράγμα που άμεσα θορυβοποιεί το περιβάλλον του νεαρού ασθενούς. Η γωνία ενός στραβισμού άλλοτε είναι σταθερή και άλλοτε κυμαινόμενη, από ελάχιστη μέχρι σημαντική.
Ένας στραβισμός, εκτός από το αισθητικό πρόβλημα που δημιουργεί, έχει σημαντικές συνέπειες στην εν γένει λειτουργία της όρασης. Ένα μάτι που στραβίζει χάνει σταδιακά την ικανότητα να διακρίνει καθαρά και καταντά πρακτικά άχρηστο. Εκτός από αυτό, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου δεν παρατηρείται έκπτωση της όρασης (στραβισμοί όπου στραβίζουν εκ περιτροπής και τα δυο μάτια), ο ασθενής χάνει την ικανότητα να βλέπει στερεοσκοπικά, δηλ. να αντιλαμβάνεται τη διάσταση του βάθους. Όταν υπάρχει υπόνοια στραβισμού είναι απαραίτητη μια σωστή οφθαλμολογική εξέταση ώστε, αφ’ ενός να διαπιστωθεί ο λόγος εμφανίσεως του στραβισμού και αφ’ ετέρου να καθορισθεί εγκαίρως η δέουσα θεραπευτική αγωγή.
Αίτια
Ποια τα κυριότερα αίτια της πάθησης;
Οι κυριότερες αιτίες είναι η κληρονομικότητα, κάποιες εγκεφαλικές παθήσεις αλλά και συστηματικά νοσήματα (διαβήτης, θυροειδής). Συνήθως οι στραβισμοί της παιδικής ηλικίας οφείλονται σε διαθλαστικά προβλήματα. Σε σπάνιες όμως περιπτώσεις είναι δυνατόν να οφείλονται και σε άλλα παθολογικά του οφθαλμού αίτια ή ακόμη και σε νευροοφθαλμικές παθήσεις. Εκτός από τους στραβισμούς της παιδικής ηλικίας υπάρχουν και οι στραβισμοί που εμφανίζονται σε μεγάλη ηλικία. Αυτοί είναι σπάνιοι και κατά κανόνα έχουν ως αφορμή τους παθολογικά αίτια ή τραύματα.
Τύποι στραβισμού
Υπάρχουν αρκετές μορφές στραβισμού:
- εσωτροπία (συγκλίνων στραβισμός): όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα μέσα
- εξωτροπία (αποκλίνων στραβισμός): όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα έξω
- ανωτροπία: όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα πάνω
- υποτροπία: όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα κάτω
- κυκλοστροφικός στραβισμός: όταν το μάτι διαγράφει κυκλοστροφή προς τα μέσα ή προς τα έξω
- έκδηλος / λανθάνων στραβισμός (τροπία και φορία)
- συνεχής / διαλείπων στραβισμός
- συνεκτικός / μη συνεκτικός στραβισμός
- ετερόπλευρος / επαλλάσων στραβισμός
- παραλυτικός στραβισμός
Αντιμετώπιση
Πως αντιμετωπίζεται ο στραβισμός;
Η θεραπεία έχει σκοπό την αποκατάσταση και διατήρηση της καλής όρασης καθώς και την ευθυγράμμιση των δύο οφθαλμών. Οι κυριότεροι τρόπoι αντιμετώπισης, ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς, είναι:
- γυαλιά
- τεχνική επικάλυψης
- πρισματικοί φακοί
- ενέσεις Βotox
- χειρουργική αποκατάσταση
- διαθλαστική επέμβαση με laser (excimer laser)
- συνδυασμός των παραπάνω
Επέμβαση
Πως πραγματοποιείται η επέμβαση;
Κατά την επέμβαση του στραβισμού, ο χειρουργός προσπαθεί να αποδυναμώσει ή ενδυναμώσει κάποιους εξοφθάλμιους μυς (υπεύθυνους για τη θέση και την κίνηση των ματιών). Οι μυς αυτοί βρίσκονται πίσω από το μάτι (ξεκινούν από το πίσω τοίχωμα του κόγχου), στη συνέχεια πορεύονται προς τα εμπρός και ‘αγκαλιάζουν’ το μάτι και τελικά καταφύονται (‘κολάνε’) πάνω στο σκληρό χιτώνα του ματιού (ασπράδι του ματιού). Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που κάθε φορά επιλέγει ο χειρουργός για να πετύχει το αποτέλεσμα που επιδιώκει. Πολύ σημαντικός είναι ο προεγχειρητικός σχεδιασμός της επέμβασης, αν και αρκετές φορές απαιτούνται προσαρμογές διεγχειρητικά.
Η επέμβαση πραγματοποιείται με τη χρήση λεπτών εργαλείων και διαρκεί από 45 μέχρι 60 λεπτά, ανάλογα με την περίπτωση. Στα παιδιά απαιτείται γενική αναισθησία, ενώ στους ενηλίκους υπάρχει και η επιλογή της τοπικής αναισθησίας με αναισθητικές σταγόνες. Η νοσηλεία συνήθως είναι μιας ημέρας. Μετεγχειρητικά, τα ασπράδια των ματιών (σκληρός χιτώνας) είναι κόκκινα στα σημεία που έγιναν οι τομές, αλλά μετά από μερικές εβδομάδες το κοκκίνισμα υποχωρεί και με τη βοήθεια τοπικών αντιβιοτικών / αντιφλεγμονωδών σταγόνων.