Η ποιοτική και λειτουργική όραση των παιδιών είναι βασική προϋπόθεση υψηλών μαθησιακών δεξιοτήτων και σχολικών επιδόσεων. Οι μαθησιακές δυσκολίες τις περισσότερες φορές εντοπίζονται μόνο όταν το παιδί πάει στο σχολείο. Οι γονείς οφείλουν να παρατηρούν τις αντιδράσεις των παιδιών τους σε διάφορα οπτικά ερεθίσματα, αφού η πορεία τους στο σχολείο εξαρτάται κατά μεγάλο ποσοστό από την ομαλή λειτουργία και ανάπτυξη του οπτικού τους συστήματος.
Υπάρχει μια σειρά από βασικά συμπτώματα που πρέπει να προσέξουν οι γονείς και καθιστούν απαραίτητη την οφθαλμολογική εξέταση στα παιδιά κατά τη σχολική ηλικία. Συγκεκριμένα, όταν ένα παιδί:
- στραβίζει ή παρουσιάζει μια αφύσικη ευθυγράμμιση στην κίνηση των ματιών
- γράφει λοξά
- τρίβει πολύ συχνά τα μάτια του και τα αισθάνεται «κουρασμένα»
- παραπονιέται συχνά για πονοκεφάλους
- παρουσιάζει φωτοφοβία ή φωτοευαισθησία
- κλίνει το κεφάλι του για να εστιάσει καλύτερα σε κάτι
- κλείνει το ένα του μάτι για να διαβάσει
- δεν έχει ορθή στάση σώματος κατά τη διάρκεια της μελέτης
- δεν κατανοεί εύκολα εκείνα που διαβάζει
- κρατάει το βιβλίο σε πολύ κοντινή απόσταση για να μελετήσει
- χάνει εύκολα τις σειρές του κειμένου κατά την ανάγνωση ή παραλείπει λέξεις και αναγκάζεται να ακολουθεί τις γραμμές με το δάχτυλο
- κάθεται πολύ κοντά σε τηλεόραση ή σε ηλεκτρονικό υπολογιστή ή κρατάει πολύ κοντά ένα tablet
- η προσοχή του αποσπάται υπερβολικά εύκολα και παρουσιάζει δυσκολία συγκέντρωσης
- αργεί να τελειώσει με τα μαθήματά του
- η επίδοσή του στο σχολείο είναι αισθητά επηρεασμένη
κρίνεται απαραίτητο να προγραμματιστεί μια επίσκεψη σε εξειδικευμένο παιδοφθαλμίατρο. Από τον αναλυτικό οφθαλμολογικό έλεγχο και την κλινική εξέταση συνήθως προκύπτει ότι το παιδί μπορεί να αντιμετωπίζει τις συνηθισμένες διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμό) οι οποίες εύκολα μπορούν να διορθωθούν με γυαλιά ή με φακούς επαφής.
Τέλος, η έγκαιρη ανίχνευση μη αναστρέψιμων οπτικών διαταραχών, όπως π.χ. η αμβλυωπία σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας πρέπει να αποτελεί μονόδρομο για όλους τους γονείς. Μια προληπτική εξέταση με έγκαιρη διάγνωση είναι σε θέση να προλάβει σοβαρές οφθαλμικές καταστάσεις.